Жиі Қойылатын Сұрақтар
1. Есірткі деген не?
Есірткі – орталық жүйке жүйесіне әсер ететін, адамда тәуелділік тудыратын зат. Ол психикалық және физикалық зиян келтіреді, денсаулықты бұзады, өмірге қауіп төндіреді.
2. «Жеңіл есірткі» деген не? Олар қауіпті ме?
«Жеңіл есірткі» деген ұғым — жалған. Әр есірткі ағза мен миға теріс әсер етеді. Марихуана сияқты заттар да психологиялық тәуелділік тудырып, кейін ауыр есірткілерге өтуге итермелеуі мүмкін.
3. Синтетикалық есірткі деген не?
Бұл – зертханалық жолмен жасалған, табиғи емес химиялық қоспалар. Олар тез тәуелділікке ұшыратып, ми мен ағзаны зақымдайды, өлімге апаруы мүмкін.
4. Есірткі таратушылар интернет арқылы қалай жұмыс істейді?
Олар әлеуметтік желі, мессенджер және darknet арқылы хабар таратады. Жалған боттар мен “курьер” жүйесі арқылы жұмыс істейді. Бұл заңға қайшы, және аса қауіпті.
5. Бір рет көріп көру зиян ба?
Иә, бір рет қолданудың өзі мидың химиялық тепе-теңдігін бұзып, тәуелділікке әкелуі мүмкін. Кейбір синтетикалық есірткілер бір реттік қолданудан-ақ өмірге қауіп төндіреді.
6. Нашақорды қалай тануға болады?
Мінез-құлқы өзгереді, ұйқы режимі бұзылады, көз қарашығы үлкейеді, қарым-қатынастан қашады, үйден ақша жоғалады, өтірік айтады. Бұл – негізгі белгілер.
7. Балам есірткі қолданатын сияқты. Не істеймін?
Сабырмен, айқайсыз сөйлесіңіз. Дәлелсіз айыптамаңыз. Психологқа немесе нарколог маманға жасырын түрде кеңес алыңыз. Біз көмектесе аламыз — [Көмек бөліміне сілтеме].
8. Тәуелділік қай жасқа дейін қалыптасады?
Әсіресе 13-25 жас аралығында психика өте сезімтал. Бұл кезде адам эмоциямен шешім қабылдайды. Сондықтан ең қауіпті жас кезең – жасөспірімдік шақ.
9. Нашақор адамды қалай емдеуге болады?
Медициналық оңалту (детоксикация), психотерапия, қолдау тобы, әлеуметтік бейімдеу – бұл ұзақ әрі кезең-кезеңмен жүргізілетін процесс. Жасырын және ерікті түрде жүргізілетін орталықтар бар.
10. Аноним түрде көмек ала алам ба?
Иә. Біз сайтта аноним сұрақ қабылдаймыз. Сондай-ақ 1414 арқылы арнайы желіге хабарласа аласыз немесе [мекенжайдағы орталықтарға] баруға болады.
11. Танысым есірткі сатады. Қайда хабарласуға болады?
102 нөміріне немесе сайттағы «Хабар беру» батырмасы арқылы жасырын түрде құқық қорғау органдарына ақпарат бере аласыз. Сіздің атыңыз құпия сақталады.
12. Қазақстанда есірткі үшін қандай жаза қарастырылған?
ҚР Қылмыстық кодексіне сәйкес, есірткі тасымалдау, сату және сақтау — ауыр қылмыс. 3 жылдан бастап өмір бойына дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған.
13. Емдеу орталықтары қайда орналасқан?
[Картаға сілтеме] бөлімінде аймақтар бойынша орталықтардың тізімі мен байланыс нөмірлері көрсетілген.
14. Сотталмау үшін өз еркімен келіп, емделуге бола ма?
Иә. Өз еркімен келген адамға қылмыстық жаза қолданылмайды. Бұл заңмен бекітілген. Ең бастысы – көмекті уақытында алу.
15. Волонтер ретінде қалай көмектесе аламын?
Бізбен байланысып, «Еріктілер» бағдарламасына қатыса аласыз. Арнайы тренингтен өтіп, жастармен кездесуге, іс-шара ұйымдастыруға атсалыса аласыз.